รู้จักกับ Health Claim การกล่าวอ้างทางสุขภาพของอาหาร

ปัจจุบันผู้คนให้ความสนใจในเรื่องสุขภาพมากขึ้น ดังนั้นจึงให้ความสำคัญกับอาหารที่มีประโยชน์เน้นที่ส่งผลดีต่อร่างกาย จึงเป็นที่มาของการกล่าวอ้างในเชิงสรรพคุณต่างๆ บนฉลากอาหาร เพื่อให้ผู้บริโภคสนใจซื้อผลิตภัณฑ์ดังกล่าว แต่ผู้ผลิตบางรายมีการใช้คำกล่าวอ้างสรรพคุณเกินจริง ดังนั้นทางกองอาหาร สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ภายใต้กระทรวงสาธารณสุข จึงได้ออกประกาศกระทรวงสาธารณสุข ฉบับที่ 447 ว่าด้วยเรื่อง การกล่าวอ้างทางสุขภาพของอาหารบนฉลาก โดยมีผลบังคับใช้ตั้งแต่ 2 กรกฎาคม 2567 เป็นต้นไป เพื่อให้ผู้ผลิตนำไปใช้ได้อย่างถูกต้องและเป็นแนวปฏิบัติในทางเดียวกัน อันจะก่อให้เกิดประโยชน์ต่อผู้บริโภคมากที่สุด

สำหรับเกร็ดความรู้เกี่ยวกับการกล่าวอ้างทางสุขภาพของอาหาร ดังนี้

การกล่าวอ้างทางสุขภาพ (Health claim) หมายถึง การแสดงข้อความ รูป รูปภาพ รอยประดิษฐ์ เครื่องหมาย เครื่องหมายการค้าใดๆ บนฉลาก ที่เกี่ยวข้องกับอาหาร ส่วนประกอบของอาหาร หรือสารอาหาร ที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพและชี้นำให้ผู้บริโภคได้ทราบว่าอาหารนั้นมีประโยชน์อย่างไรต่อสุขภาพทั้งทางตรงและทางอ้อม

การกล่าวอ้างทางสุขภาพแบ่งได้ 3 กลุ่ม ได้แก่
1. การกล่าวอ้างหน้าที่ของสารอาหาร (Nutrient function claims) เช่น โปรตีน วิตามิน เป็นต้น ซึ่งเป็นสารอาหารที่เรารู้จักกันอยู่แล้ว โดยจะบอกถึงหน้าที่ที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพและการทำงานของร่างกาย
2. การกล่าวอ้างหน้าที่อื่น (Other function claims) เป็นการกล่าวอ้างของสารอื่นๆ อาจเป็นสารอาหารหรือไม่ใช่ก็ได้ แต่ส่งผลให้เกิดประโยชน์ต่อสุขภาพและสรีระร่างกาย และเป็นสารอาหารที่ไม่ได้ทำหน้าที่ตามปกติ
3. การกล่าวอ้างการลดความเสี่ยงของการเกิดโรค (Reduction of disease risk claims) เป็นการกล่าวอ้างขั้นสูงสุด ซับซ้อนกว่าการกล่าวอ้างแบบอื่น เพราะจำเป็นต้องมีการศึกษายืนยันที่ชัดเจนว่าสารสำคัญตัวนั้นทำหน้าที่อะไรในร่างกายและเชื่อมโยงกับโรคเป้าหมายได้อย่างไร

โดยข้อความการกล่าวอ้างจะสามารถเลือกคำ (Positive Lists) ได้จากที่ อย.กำหนดไว้ แต่หากอยากใช้คำอื่น ทางผู้ผลิตจำเป็นต้องรวบรวมข้อมูลผลการศึกษา ผลการวิจัยในมนุษย์ กลไกการทำงานของสารสำคัญนั้น และยื่นขออนุญาตจากหน่วยงาน CNACT หรือศูนย์ประเมินด้านโภชนาการและการกล่าวอ้างทางสุขภาพของผลิตภัณฑ์อาหารแห่งประเทศไทยได้